Seyit Mahmut Hayrani Anadolu’ya gelen eren ve evliyalar içinde önemli bir yere sahiptir. Bu önemi iki açıdan ele alabiliriz. Bunlardan birincisi; Anadolu’da kendisine gönül vermiş ve bağlamış çok sayıda insan bulunmaktadır. Tunceli’de bulunan Koreşan ocağının şecerisinde yer alan seyit Mahmud-ı Kebir olduğu sanılmaktadır. Bu sözlü gelenekte halen canlı olarak inanılan bir durumdur. İkincisi; Anadolu’da 13.yüzyılda oluşan büyük medeniyetin kuruluşundaki rolüdür. Seyit Mahmut Hayrani büyük bir bilgindir. Hakkında söylenceler dışında çok geniş bir bilgimiz bulunmamaktadır. Hacı Bektaş Veli ile aralarında bir akrabalık olduğu öne sürülmektedir.Velayetname-i Hacı Bektaş Veli’de iki erenin Hacı Bektaş’ta buluştuklarına dair bilgi bulunmaktadır. Doğum tarihini kesin olarak bilemediğimiz seyit Mahmut Hayrani’nin Akşehir’de Sultan dağı yakınlarındaki türbesinde bulunan mezarı üzerinde 1268 miladi tarihi bulunmaktadır. Bu da Anadolu’ya ilk gelen inanç önderleri arasında yer aldığını göstermektedir. Türbesi 13.yüzyılın en güzel sanat eserlerinden biridir. Mezarının ahşap sandukası Kopenhag İslam eserleri müzesinde sergilenmektedir. Söylenceye padişahı Alaaddin Keykubat iki delibaş (jandarmasını)Dersim dağlarında yaşayan Hayrani’ye gönderip onu kendi bulunduğu Elazığ ovasındaki kışlasına getirmelerini ister. Alaaddin Keykubat; ” bu Seyit gerçek bir eren ise benim gönlümdekini getirir.. ” diye düşünür. Zemheri (ocak) ayında yola çıkan Seyit Mahmut Hayrani ve Delibaşlar Fırat’tan geçerken Hayrani abasını kayık yapıp üstüne biner; ” Padişahın canı bir yaz meyvesi istemiş.” diyerek elini Fırat’ın soğuk suyuna daldırır ve bir Salkım üzüm çıkarır. Padişah Hayrani’yi elinde üzümle görünce ona sevgiyle sarılır. ” Kalbimdekini getirdin” der.
